Белорусь дампуурлын ирмэгт иржээ

Белорусь улс хуримтлагдсан их өрөө буцааж төлж чадалгүй хүнд байдалд орж, дампуурлын ирмэг дээр ирээд байна. Гарцаагүй байдалд ороод байгаа энэ улс дампуурлаас аврагдахын тулд гурван их наяд доллар хэрэгтэй болоод байна хэмээн эдийн засгийн Financial Times сэтгүүл тооцоолжээ. Харин энэ мөнгийг хаанаас олж авах вэ гэсэн асуулт гарч ирж байна.

Минскийн эрх баригчид эдийн засагтаа бүтцийн гүнзгий шинэчлэл хийхгүй бол дахин зээл олгохгүй хэмээн Олон улсын валютын сан нэлээн дээрээс анхааруулсан билээ. Александр Лукашенкогийн дэглэмийн эсрэг хориг арга хэмжээ хэрэгжүүлж байгаа Европын холбоо нэг гараа сунгаж болох ч зөвхөн улс төрийн системээ ардчилсан болгож өөрчилсөн цагт л туслана гэж байгаа юм. Гэвч Европын сүүлчийн дарангуйлагч болоод байгаа Лукашенкод эдийн засгаа либералчлах ямар ч шинж тэмдэг ажиглагдахгүй байна. Тэр тусмаа сөрөг хүчинд эрх мэдлийн өчүүхэн ч хэлтэрхий олголгүй парламентаас гадна байлгаж, айлган сүрдүүлж, нухчин дарсаар.

Тэгвэл Лукашенкод ямар гарц үлдсэн бэ? Шинжээчдийн үзэж буйгаар, аль дээрээс хийж ирсэн шигээ Москвагийн “гарыг харах” л үлдсэн бололтой. Гэхдээ энэ удаад Орос, Казахстаны хамтаар Гаалийн холбоо байгуулах, эсвэл Оросын агаарын цэргийн баазыг Белорусийн газар нутаг дээр байрлуулах зэрэг нь хангалтгүй ажээ. Александр Лукашенко улс орныхоо бүрэн эрхийг Оросын Ерөнхийлөгч Владимир Путинд тэр чигээр нь атгуулахаас өөр аргагүй болно хэмээн тоймч, ажиглагчид үзэж байна.

Колхоз (хөдөө аж ахуйн хамтрал)-ын дарга байсан Лукашенко 1994 онд эрх мэдэлд гарч, коммунист цаг үеийн төлөвлөлтийн систем дээр үндэслэсэн эдийн засгийн загварыг сэргээж, Оростой байгуулсан холбоогоо ашиглан хөнгөлөлттэй үнээр түлш шатахуун авах болжээ. Ийнхүү Белорусь улс Оросын олон бүс нутагт өртөг багатай хэрэглээний бараа нийлүүлэгч, үйлдвэрлэгч болон хувирлаа. Үүний зэрэгцээ Белорусийн ард иргэд Европын холбооноос ирж байгаа бараа бүтээгдэхүүнийг худалдан авах чадваргүй хэвээр үлдсэн юм. Лукашенкогийн эдийн засгийн гайхамшиг хэдэн жилийн өмнөөс нурж эхэлжээ. ОХУ Белорусийг сүйрсэн эдийн засгаа засч цэгцэл хэмээн зээл олгож, нефть, хийгээ боломжийн үнээр нийлүүлэх болсон аж. Гэвч диваажин мөнх байж чадсангүй. Эдүгээ Москва Минскт илүү чанга шаардлага тавьж, Белорусийн улсын гол үйлдвэрүүдийг Оросын корпорацуудад давуу эрхтэйгээр хувьчлахын зэрэгцээ Өмнөд Осети, Абхазын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрөх гэсэн улс төрийн шаардлага тавьж байна.

Александр Лукашенко Белорусийн Ерөнхийлөгчийн сэнтийгээс буух өдөр хоног ойртсон бололтой. Тус улс өрнөд рүү чиг хандлагаа чиглүүлбэл түүний дарангуйлал төгсгөл болох нигууртай. Хэрвээ дорно руу чиглэх юм бол Белорусь аажмаар Оросын нэг муж болон хувирах юм. Энэ тохиолдолд Лукашенкогийн бүгд найрамдах улсын тэргүүний хувь заяаг Кремлийн шууд томилгоогоор шийдэх ажээ.

“АВС”