Баячууд уйлж байна, гэхдээ бууж өгөхгүй нь

Дэлхийн санхүүгийн хямрал нийгмийн анги давхаргын тэгш бус байдлыг улам өдөөж, баячууд, ядуусын хоорондох ялгаа улам нэмэгдсээр байна. Санхүү, эдийн засаг амар амгалан байх үед хөгжингүй орнуудад бусдын дарвуулт хөлөг онгоц, орд харшууд сөрөг сэтгэгдэл төрүүлдэггүй байсан. Гэтэл өр шир нэхэгдэж, санхүүгийн хямрал нүүрлэсэн өнөө үед хөрөнгөлөг зарим иргэдэд “таагүй” хандах болжээ. Тэр тусмаа, олон үе дамжин хуримтлагдсан гэр бүлийн орлого бус, харин одоо олж буй цалин, орлогын асуудлыг нь хөндөх болсон байна. Томоохон банкнуудын топ-менежерүүд цалин, шагналыг сая саяаар нь авч байхад хэрэглэгчид нь ашиг авахгүй, харин бүр мөнгөө алдаад дуусч байгааг ойлгоход бэрхтэй. Нийгмийн шударга ёсыг эргүүлэн тогтоох оролдлогоор далимдуулан олон орны удирдагчид хоосорсон төсвөө дүүргэхийн тулд баячууд руу дайрч, тэднийг хөрөнгөө бусадтай хуваахыг тулгах болов. Мэдээж тэд үүнийг идэвхтэй эсэргүүцэж буй нь тодорхой. Энэ тэмцэл алдаг оног амжилттайгаар нэлээд хэдэн жил үргэлжилж байна.

АНУ-ын Сенат өнгөрсөн долоо хоногт баячуудад зориулсан татварын хэд хэдэн хөнгөлөлтийг цуцлах заалттай төсвийн тогтоолыг баталжээ. Тухайн үедээ Америкийг золтой л санхүүгийн дампууралд хүргэчихээгүй энэ санаачилгадаа Барак Обама амаргүй даваа туулан байж хүрлээ. Дээрх тогтоолыг батлах санал хураалтын өмнөх мэтгэлцээн 13 цаг үргэлжилж, дөнгөж нэг саналын илүүгээр батлагджээ. Гэвч АНУ-ын парламентын доод танхим өчигдөр нийгмийн хөтөлбөрийн зардлыг багасгах тогтоолыг батласан юм. Харин энэ тогтоолд нь баячуудад үзүүлдэг татварын хөнгөлөлтийг арилгах талаар тусгагдсангүй.

Францад баячуудаас нэмэлт татвар хураах гэсэн оролдлого бүтэлгүйтээд дуусч байх шиг. Ерөнхийлөгч Франсуа Олланд жилд нэг сая еврогоос илүү орлоготой иргэдэд 75 хувийн татвар оноох саналтай байгаа ч Төрийн зөвлөл үүнийг 66, бүр 60 хувь болгон бууруулахыг зөвлөжээ. Ингэвэл татварын шинэ системийг Үндсэн хуулийн зөвлөл батлах магадлал нэмэгдэх ч бас л эсэргүүцэлтэй тулгарах бололтой. Шинэ арга хэмжээний ачаар цугларах мөнгө нь санасан хэмжээнд хүрэхгүй хэмээн мэргэжилтнүүд үзэж байна. Ф.Олланд жилд 20 тэрбум еврог татвараас цуглуулна гэж амласан бол энэ нь дөнгөн данган 210 саяд л хүрэх бололтой. Ерөнхийлөгчийн санаачилга улс орны нэр хүндэд муугаар нөлөөлж, хөрөнгөлөг иргэд татварын шинэ хууль батлагдахыг хүлээлгүй улс орноо орхин явах болсон билээ.

Социалистуудын лидер Франсуа Олланд нэг сая еврогоос илүү орлоготой иргэдэд 75 хувийн татвар ногдуулна хэмээн амлаж сонгуульд ялалт байгуулсан юм. Тэрээр Элисейн ордонд ирэнгүүтээ амлалтаа биелүүлэхээр зохих хуулийн төслийг боловсруулав. Гэвч өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сард Үндсэн хуулийн шүүх дээрх хуулийн төсөлд хориг тавьжээ. Гэр бүлийн татварыг эхнэр, нөхөр хоёулаа төлдөг Францад хувь хүн хэрхэн татвар төлөх нь маргаан дагуулж байна. Засгийн газрын мэргэжилтнүүд үүнийг тооцож, гэр бүлийн хамтын орлогоос татвар авна гэсэн аж. Тэгвэл татварыг эхнэр нь төлөх үү, нөхөр нь төлөх үү. Хэн нь ч төлөхгүй хэмээн хэлэх хүмүүс байна. Одоо нэг саяын орлоготой хүнийг баян гэх үү, хоёр саяын орлоготой хүнийг баян гэх үү хэмээн ид маргалдаж байна.

Францын төрийн байгууллагууд маргалдсаар байх хооронд иргэдийн татварын бодлогод хандах хандлага өөрчлөгджээ. Өнгөрсөн хавар хүн амын 60 хувь нь баячуудад өндөр татвар оноохыг дэмжиж байсан бол эдүгээ энэ үзүүлэлт 53 хувь болж буурчээ. Зарим хүн, баячуудыг дарамталж шахсанаар, гадаад руу хөрөнгө, капиталаа алдаж, ажилгүйдлийг нэмэгдүүлнэ хэмээн үзжээ. Жүжигчин Жерар Депардьегийн араас өөр олон хөрөнгөлөг францууд гадаад руу гарна хэмээн ажиглагчид үзэж байна.