Украины Ерөнхийлөгч 104 компанитай

Ерөнхийлөгч Петр Порошенко дотоод, гадаадад 104 компани эзэмшдэг нь Украины Авлигатай тэмцэх үндэсний агентлагт ирүүлсэн мэдүүлгээс харагдаж байна. Тэрээр 2015 онд хамтын эзэмшлийн бизнесээс 2.6 сая долларын ашиг олжээ. Дээрх компаниуд бүгд Ерөнхийлөгчөөр сонгогдохоос өмнө байгуулагдсан хэмээн Порошенко мэдүүлэв. Хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгө, орон сууц, газар, автомашин, уран зураг гээд бүгдийг төрийн алба хашихаасаа өмнө худалдаж авсан аж. Украины Ерөнхийлөгч банкинд 26 сая долларын хадгаламжтай, гэртээ бэлэн 60 мянган доллартай гэжээ. Түүний гэр бүл мөн хэд хэдэн зуслан, Одесс хотод амралтын газартай, найман автомашин, зургаан бугуйн цаг, хоёр булган дээл, эмэгтэй хүний гурван цүнх, 84 уран зургийн цуглуулгатай. Петр Порошенког чихэр, шоколадны Roshen компанийн эзэн гэдгээр дэлхий нийт мэддэг билээ.

National Geographic-ийн нүүрийг чимж байсан бүсгүйг суллажээ

Пакистаны эрх баригчид National Geographic сэтгүүлийн нүүрэнд заларч дэлхий нийтэд алдаршсан афган бүсгүй Шарбат Гулаг долоо хоног саатуулсны эцэст суллажээ. Түүнийг хуурамч бичиг баримтаар Пакистанд амьдарч байна хэмээн буруутгасан ч тэрээр үүнийг няцааж байна. Гулаг хүнлэг энэрэнгүйн үүднээс сулласан хэмээн Дотоод хэргийн сайд Чаудри Нисар мэдэгдэв. Гэвч энэ хэрэг хаагдаагүй, хэд хэдэн түшмэлийг холбогдуулан шалгаж байгаа аж. 12 настайдаа Пешавар дахь афган дүрвэгсдийн хуаранд амьдарч байсан Шарбат Гулагийн зураг 1985 онд National Geographic сэтгүүлийн нүүрэнд гарч дайны улмаас зовж шаналж буй олон мянган хүнийг төлөөлснөөр тэрээр дэлхий нийтэд алдаршсан юм. Америкийн гэрэл зурагчин Стив Маккарри энэ зургийг даржээ. Шарбат Гулаг баривчилж хорьсон нь иргэний эрхийг зөрчсөн хэрэг хэмээн гэрэл зурагчин үзэж байна.

Молдавын сонгуульд ОХУ-ын талыг баримтлагч тэргүүлж байна

Молдавын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд социалистуудын тэргүүн Игорь Додон тэргүүлж байна. Нийт саналын 73.52 хувийг боловсруулан гаргахад тэрээр 51.45 хувийн санал аваад байна. Хамгийн ойрын өрсөлдөгч, барууны эвслийн Майе Санду 35.16 хувийн санал авчээ. Сонгуулийн ирц хуулинд заасан хэмжээнд хүрсэн, элдэв ноцтой зөрчил, маргаан гараагүй тул сонгуулийг хууль ёсны дагуу болж өнгөрлөө гэж үзжээ. Молдавын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд есөн нэр дэвшигч өрсөлдөв. Эхний шатанд шууд ялалт байгуулахад 50-аас дээш хувийн санал авсан байх ёстой. Игорь Додон өөрийгөө ОХУ-д итгэдэг цорын ганц молдав улстөрч хэмээн нэрлэдэг аж. Тус улсад сүүлийн 16 жилд анх удаа Ерөнхийлөгчөө ард түмний шууд санал хураалтаар сонгож байна. Тэрээр НАТО-той ойртон нөхөрлөх, Европтой нэгдэхийг эсэргүүцэж, Оросын зах зээлгүйгээр Молдав улс хөгжихгүй гэж үздэг. 

Мерседес Барча: Маркес намайг дандаа л инээлгэж, хөгжөөж байдаг

Нобелийн шагналт, агуу Габриель Гарсия Маркестэй 56 жил ханилж, ядуурал, зовлон гачигдал болон суу алдрыг нь үнэнчээр хуваалцсан Мерседес Барча Пардо эдүгээ 84 насыг зооглож Мехико хотод энх тунх амьдарч байна. ­Египет өвөөгөөсөө Нил мөрний нууцлаг гоо үзэсгэлэнг уламжилж авсан дэндүү даруухан бүсгүй Мерседес амьдралдаа хэвлэлд хоёрхон удаа ярилцлага өгч байсан юм. Габо 1982 онд Нобелийн уран зохиолын шагнал авсны дараа Мерседесийн энэ ярилцлага Semana сэтгүүлд гарч байжээ.

-Та Гарсия Маркестэй яаж танилцаж байсан бэ?

-Яг санадаггүй юм аа. Бид хоёулаа жаахан хүүхэд байлаа. Хэн нэгнийг бодож өсч өндийж буйгаа мэдэрч эхэлсэн тэр цаг мөчийн нэг учрал байсан.

-Түүнтэй гэрлэнэ, амьдрана гэдгээ хэзээ, яаж мэдсэн бэ?

-Габо нэг өдөр давхиж ирээд “Чи надтай гэрлэх ёстой” гэж хэлж билээ. Би илүү романтик, гоё үг хэлэх байх гэж хүлээж байсан юм. Гэтэл тэр ингэж захирангүй маягаар хэлэхэд нь гайхсан. Гэвч эцэст нь жаахан айсан ч хүлээн зөвшөөрсөн.

-Маркестэй гэрлэхдээ түүнийг алдартай хүн болно гэж мэдэж байсан уу?

-Тэгэлгүй яахав! Тэгээд л түүнтэй гэрлэсэн хэрэг.

-Габриель Гарсия Маркесийн зохиолын ямар баатар танд илүү таалагддаг вэ? Яагаад?

-Урсула Игуаран. Гэхдээ яагаад таалагддагийг хэлж мэдэхгүй юм. Ямар ч байсан надад түүнтэй адил төстэй тал байхгүй.

-Габогийн уран бүтээлийн болон хувийн амьдралд хамгийн их нөлөөлсөн зүйл юу вэ?

-Уран бүтээлд нь юу нөлөөлснийг мэдэхгүй. Харин хувийн амьдралд нь намайг л их нөлөөлсөн гэж ярьдаг юм.

-Тэр мачист (эрэгтэй хүйсийг илүүд үзэх үзэлтэн) уу?

-Үгүй ээ, яалаа гэж дээ!

-Та феминист (эмэгтэй хүйсийг илүүд үзэх үзэлтэн) үү?

-Би феминизмийг үзэн яддаг.

-Та их өлсгөлөнгөөс бүдүүн, язрах шахсан үхрүүд гээд янз бүрийн цаг үед амьдарчээ. Таны амьдралын хамгийн жаргалтай үе юу вэ?

-Тэр их өлсгөлөн гэдэг чинь жаахан дэгсдүүлсэн яриа байсан л даа. Габо “Зуун жилийн ганцаардал”-аа бичиж байхад бид ядуу байсан. Тэр төлөвлөсөн хугацаандаа дуусгаж чадалгүй сунжирч бидний мөнгө дуусчихсан. Гэвч, одоо харахад тийм ч аймшигтай юм огт байгаагүй. Залуу явахад бэрхшээл зовлонг нэг их анзаардаггүй, хүндээр тусгаж авдаггүй юм байна. Хөгшрөөд ирэхээр асуудал, бэрхшээл өөрөө байхгүй болчихдог.

-Маркес зохиол бүтээлдээ худлаа юм их бичдэг байсан гэдэг. Танд том худлаа ярьж байсан тохиолдол байдаг уу?

-Тийм юм байдаггүй байсан. Надад худлаа ярьж байгаагүй.

-Габриель зохиолчийн хувиар их уран сэтгэгч, санаанаасаа зохиохдоо гаргуун. Амьдрал дээр ямар байсан бэ?

-Эсрэгээрээ, бодит байдалтай зохицсон, хөрсөн дээрээ буусан хүн.

-Таны дуртай зохиолч хэн бэ?

-Кафка.

-Габо зохиолч болоогүй бол юу болох байсан бол?

-Уран барилгач.

-Ийм алдартай хүнтэй хамт амьдрах хэцүү юу?

-Ямар ч хэцүү юм байхгүй.

-Түүний зохиолыг уншихад амттай байдаг шиг Маркестай амьдрах хөгжилтэй юу?

-Тун хөгжилтэй. Намайг дандаа л инээлгэж, хөгжөөж байдаг.

-Танд Нобелийн шагнал олгох эрх байлаа. Та хэнд өгөх вэ?

-Габод.

-Таныг, Мерседесийг Габогийн гэргий гэж бүгд мэднэ. Гэвч Мерседес Барча гэж хэн юм бэ?

-Би бол Мерседес Барча, Габогийн эхнэр.

Монголчууд Колумбыг илүү сайн мэддэг боллоо

Давтагдашгүй үзэсгэлэнтэй байгаль, хосгүй баян амьтны аймаг, нэртэй дуучин Шакира, хөлбөмбөгч Вальдеррама, Игита, Нобелийн уран зохиолын шагналт Габриель Гарсия Маркес Колумб улсад бахархах зүйл их бий. Латин Америк дахь Колумб улс сүүлийн үед үсрэнгүй хөгжиж тивдээ манлайлж, дэлхийд нэр нь цуурайтаж байна. Сөүл хотноо Монгол улсыг хавсран суугаа Колумб улсын Элчин сайд Тито Сауль Пинильягийн санаачилгаар Улаанбаатар хотод Колумбын кино өдөрлөг боллоо. Колумб орныг монголчуудад улам сайн таниулах, хоёр улсын харилцааг хөгжүүлэхэд түлхэц болж буй тун сонирхолтой кино өдөрлөгт монголчууд төдийгүй Монголд амьдардаг колумб, латин иргэд оролцжээ. Колумбын гайхамшигтай байгаль, уулс өтгөн ширэнгэ ой, ан амьтдыг харуулсан киноноос гадна монголчуудын сайн танил, цуут Габриель Гарсия Маркесийн амьдрал, уран бүтээл, нэртэй хүмүүсийн санал сэтгэгдлийг багтаасан “Gabo: La Magia de lo Real” (“Габо: Бодит үнэний гайхамшиг”) баримтат киног толилуулсан юм.

Samsung-ийн ашиг 30 хувиар унажээ

Samsung компаниас хамгийн сүүлд зах зээлд гаргасан Galaxy Note 7 ухаалаг гар утас цэнэглэлтийн явцад хэт халж шатсан тохиолдол хэд хэд гарсны дараа Өмнөд Солонгосын компани энэ гар утсаа зах зээлээс эргүүлэн татаж, үйлдвэрлэлийг нь зогсоосон билээ. Гуравдугаар улиралд Samsung-ийн ашиг 4.6 тэрбум доллар байсан нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 30 хувиар буурсан үзүүлэлт юм. Сүүлийн хоёр жилд ийм бага ашигтай ажиллаж байгаагүй аж. Galaxy Note 7 өнгөрсөн наймдугаар сард худалдаанд гарч байв. Гэвч цэнэглэж байх үед шатсан тохиолдол ахин дахин давтагдсаны дараа АНУ иргэддээ хандаж энэ утсыг хэрэглэхгүй байхыг уриалжээ. Энэхүү таагүй шуугианы улмаас улмаас Samsung компанийн хувьцааны үнэ унаад байна.

АНУ анх удаа түдгэлзсэн санал өгчээ

НҮБ-ын чуулган дээр Кубын эсрэг АНУ-ын хориг арга хэмжээг цуцлах эсэх талаар болсон жил тутмын санал хураалтад Вашингтон анх удаа түдгэлзсэн санал өглөө. 1992 оноос хойш жил бүр болж буй энэхүү санал хураалтад АНУ үргэлж хоригийг цуцлахын эсрэг санал өгч байсан юм. Энэ удаа түдгэлзсэн санал өгсөн нь сайн санааны илэрхийлэл хэмээн АНУ-ын НҮБ дахь элчин сайд Саманта Пауэр мэдэгдэв. НҮБ-ын гишүүн орнууд санал нэгтэйгээр Кубын эсрэг хоригийг цуцлахыг дэмжсэн байна. Ерөнхийлөгч Барак Обама Кубатай дипломат харилцаагаа сэргээсэн ч хориг арга хэмжээ хэвээр үлдсэн. АНУ анх удаа түдгэлзсэн санал өгсөн нь Кубын эсрэг худалдаа эдийн засгийн хориг арга хэмжээ нь хоцрогдож, сөрөг үр нөлөөтэй болсныг хүлээн зөвшөөрсний илэрхийлэл боллоо хэмээн тоймч, ажиглагчид үзэж байна. 

Дэлхийн амьтад 60 хувиар цөөрчээ

Хөхтөн, жигүүртэн шувуу, загас, нялцгай биетэн, хэвлээр явагч амьтдын тоо толгой 1970 оны үеийнхээс бараг 60 хувиар багассан хэмээн Дэлхийн зэрлэг байгалийн сангийн илтгэлд онцолжээ. Тус сан Лондонд төвтэй Амьтны хүрээлэнтэй хамтран янз бүрийн амьтны өсөлт, оршин тогтнолд муугаар нөлөөлж буй хүчин зүйлс, индексийг тооцон гаргасан юм. 1970-2012 онд энэ индекс 58 хувиар багасчээ. 2020 гэхэд энэ үзүүлэлт 67 хувьд хүрнэ хэмээн мэргэжилтнүүд үзэж байна. Дэлхийн зэрлэг байгалийн сан (WWF) амьтад улам бүр цөөрч, төрөл зүйлүүд мөхсөөр байгааг манай гаригийн хүн амын хэрэгцээний өсөлттэй холбон тайлбарлаж байгаа юм. Хүмүүс фермерийн үйл ажиллагаа явуулахдаа улам илүү газар орныг хамарч, байшин барилга, хот ихээр байгуулж байна. Хүрээлэн буй орчны бохирдол, цаг агаарын өөрчлөлт, ан агнуур, мөн хүн төрөлхтний ургамал, амьтанд халтай үйл ажиллагаа амьтдыг үхэл, мөхөлд хүргэж байгаа ажээ.

“Бид Anthropocene (Хүмүүний шинэ үе хэмээх грек үг) хэмээх дэлхий түүхийн шинэ эрин үе рүү орж байна” хэмээн WWF-ийн ерөнхий захирал Марко Ламбертини өгүүлэв. Манай гаригийн эко систем хүний үйл ажиллагаанаас ихээхэн хамаардаг геологийн эрин үеийг энэ хэллэгээр тодорхойлж байгаа аж. Эрүүл ой мод, гол мөрөн, далай тэнгис биологийн төрөл зүйлийн гол үндэс болж буйг илтгэлд онцолсон байна. Нуур, гол мөрөн, намганд амьдардаг амьтад хамгийн их хохирол амсчээ. Сүүлийн 40 жилд цэнгэг усны амьтдын 81 хувь нь устаж үгүй болжээ. Африкийн зааны сүрэг, мөн далайн аварга загасны тоо толгой ихээхэн цөөрснийг WWF анхааруулж байна. Хулгайн ан, амьтан хамгаалах нийгэмлэгийн санаачилгыг үл ойшоогч орнууд үүнд ихээхэн нөлөөлж байгаа аж. 

Колумбын элчин сайд Тито Сауль Пинилья: Колумбын ардчилал, тогтвортой засаглал дэлхийд үнэлэгддэг

Колумб улсаас Сөүл хотод суугаа Элчин сайд Тио Сауль Пнильятай уулзаж ярилцлаа.

-Ноён Элчин сайдын амгаланг айлтгая. Дипломат элчийн хувьд хамгийн түрүүнд хоёр улсын харилцааны түвшин, хөгжлийн талаар асуух нь зүй ёсны байх..?

-Баярлалаа. Тийм ээ, Монгол, Колумб улс алс хол, ертөнцийн хоёр талд оршдог ч бид энэ зайг багасгахыг хүсч байна. Хоёр улсын хоорондох эдийн засаг, боловсрол, соёлын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхээр ажиллаж эхлээд байна. Харилцааг шинэ шатанд гаргах хүсэл эрмэлмэл бидэнд байна. Би итгэмжлэх жуух бичгээ өргөн барьснаас хойш дөрөв дахь удаагаа Монголд ирж байна. Энэ удаа боловсрол, соёлын асуудлаар албаны хүмүүстэй уулзаж санал бодлоо солилцож, зарим арга хэмжээг зохион байгуулахаар ирлээ. Жилийн өмнө Монголын бизнесийн төлөөлөл манай улсад зочилж ямар бараа бүтээгдэхүүн импортлож болохыг судалж байсан. Тэд тун өндөр сэтгэгдэлтэй буцсан. Энэ тал дээр боломж их байгаа гэдгийг хэлэх байна.

-Саяхан Колумбын Засгийн газар босогчдын бүлэгтэй энхийн гэрээ байгуулсан нь дэлхий нийтийн анхаарлыг эрхгүй татаж байна. Гэвч үүний дараа бүх нийтийн санал асуулга болж колумб иргэдийн ихэнх нь энэ гэрээг дэмжсэнгүй. Одоо юу болох бол?

-Колумбын бүх иргэд энх амар амьдрахыг хүсдэг гэдгийг хэлье. Дотоодын зөрчил, мөргөлдөөн олон жил үргэлжилж их ч зовлон учруулж, олон ч хүний аминд хүрсэн. Колумбын Засгийн газар энэ байдлыг эцэс болгохоор шийдэж босогчдын эсрэг цэргийн хүчирхэг ажиллагааг арав гаруй жилийн өмнө эхлүүлсэн юм. Үүнээс таван жилийн дараа FARC-ийн (Колумбын хувьсгалт зэвсэгт бүлэг) дайчдыг хэлэлцээний ширээнд суухаас өөр аргагүй байдалд оруулсан. Засгийн газар болон босогчдын бүлгийн удирдагчид дөрвөн жилийн турш Кубын Гавана хотод хэлэлцээ хийж эзэмшил газар, хар тамхины наймаа, дайны золиос бологчид, мөргөлдөөнийг эцэс болгох, FARC-ийг улс төрийн нам болгон хувиргах гэсэн таван гол асуудлаар хэлэлцээ хийсэн юм. Босогчидтой энхийн гэрээ байгуулах үйл явц удаан үргэлжилсний эцэст дээрх таван асуудлыг нарийн тусгасан энхийн гэрээг байгуулж Ерөнхийлөгч Мануэл Сантос танилцуулсан. Тэгээд ардчилсан Ерөнхийлөгч энэхүү энхийн гэрээг ард түмнийхээ дунд хэлэлцүүлье, ард түмэн ч энэ гэрээнд санаа бодлоо нэмэрлэх ёстой гэж үзээд бүх нийтийн санал асуулга явуулсан юм. Гэвч санал асуулга тун богино хугацаанд болсон тул иргэд зохих мэдээллийг авч чадаагүй. Үүний хажуугаар сөрөг хүчний суртал ухуулга ч нөлөөлж колумб иргэдийн тал нь гэрээг дэмжиж, тал нь эсрэг санал өгсөн. Гэвч нэг зүйлийг онцолж хэлье. Колумб иргэд энх тайвныг эсэргүүцээгүй, зөвхөн гэмт хэрэг үйлдэж байсан хүмүүсийг шүүхэд шилжүүлэх, FARC улс төрд оролцох эсэх дээр санал зөрөлдсөн юм. “Үгүй” гэсэн санал үл ялиг давамгайлсан ч эцсийн эцэст иргэд энх тайвны төлөө санал өгсөн. “Үгүй” гэсэн хүмүүс гэрээний эдгээр заалтыг л эсэргүүцсэн болохоос энхийн гэрээг эсэргүүцээгүй. Энхийн гэрээ, энхийн үйл явц нэгэнт эхэлсэн. Одоо ямар ч ухрах зам байхгүй. Энэ өдрүүдэд хоёр талын төлөөлөгчид Кубад дахин уулзаж тэрхүү заалтын талаар дахин нухацтай ярилцаж байна.

-Босогчдын талд байлдаж явсан дайчид энгийн амьдралд шилжих нь тийм амар үйл явц биш байх. Энэ үйл явц удаан үргэлжлэх болов уу?

-Тэр мэдээж амаргүй л дээ. Гэхдээ босогчид энгийн амьдрал руу шилжих үйл явц хэзээ, хаана, хэрхэн эхлэх вэ, Засгийн газар ямар хувь нэмэр оруулах вэ, санхүүгээр хэрхэн тэтгэх, ажилд оруулах, ямар цалин өгөх гээд бүгдийг гэрээнд нарийн тусгасан байгаа.

-Колумбын иргэд ер нь Монгол орныг аль хэр мэддэг вэ?

-Колумб хүмүүс бүгдээрээ сургуульд байхаасаа л Монголын эзэнт гүрэн, Чингис хааны тухай судалж мэддэг. Цөмийн зэвсгийг эсэргүүцдэг гадаад бодлогоор нь бид Монголыг мэднэ. Бөхчүүд, нүүдлийн үнэт өв соёлоор нь мэднэ шүү. Ер нь колумбууд Монголыг сайн мэднэ. Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөрөнгө оруулалт, боловсролын салбарт хамтарч ажиллахад бидний хувьд нээлттэй байгаа.  Колумбын кафе, жимс, даавуу, гар урлалын бүтээгдэхүүн тун сайн. Колумбын кафе дэлхийд шилдэгт тооцогддог. Манай брэнд бүтээгдэхүүнүүд Орос, Хятад, Японд байна. Яагаад Монголд байж болохгүй гэж, тийм үү. Цаг хугацааны л асуудал. Бид энэ хугацааг наашлуулмаар байна.

-Монголд, Улаанбаатар хотод испани хэлт ертөнцөөс зөвхөн Кубын Элчин сайдын яам байдаг л даа. Колумб, Монгол улс улам ойртон нөхөрлөхөд сурталчилгаа хийх, мэдээлэл солилцох нь чухал. Монголчууд Колумб улсыг бас сайн мэдэхгүй нь үнэн л дээ. Хэдэн хөлбөмбөгчид, тэгээд хар тамхины мафиар нь л мэддэг...?

-Тийм ээ, манай улсын талаар буруу ойлголт байдаг нь үнэн. Колумб бол тэр чигээрээ хар тамхины мафи, дайн байлдаан, хүчирхийлэл ихтэй гэж ойлгодог. Манай улс сүүлийн арван жилд эрс өөрчлөгдсөн. Бид өнөөдөр эдийн засгаараа Латин Америкт дээгүүр орж байна. Хэдийгээр олон жил дайнтай байсан ч эдийн засаг тун сайн байгаа. Колумбын ардчилал, тогтвортой засаглал дэлхийд үнэлэгддэг. Батлан хамгаалах, аюулгүй байдлын салбарт манайх өндөр түвшинд хүрсэн. Колумбын арми сүр хүчээрээ Америк тивдээ АНУ-ын дараа орж байна. Эдгээр салбарт Монгол улстай хамтран ажиллах, туршлага солилцохдоо бид нээлттэй байх болно. Танай улстай олон салбарт хамтын ажиллагааг хөгжүүлж болно гэж харж байгаа.

-Колумб улсад зочилж, аялж жуулчлахад аюулгүй юу?

-Тийм ээ, Колумбид аялал жуулчлал сайн хөгжсөн. Бид төгс төгөлдөр улс биш ч эдийн засаг, аюулгүй байдлын салбартаа Латин Америкт тэргүүлэх болсон.

Өнгөрсөн жил Монголын 30 орчим иргэн Колумб улсад зочилсон. Сэтгүүл зүй, аялал жуулчлалын курст ирсэн монгол оюутнуудын зардлыг Колумбын тал бүрэн даасан. Монголын уул уурхайн яамны төлөөлөгчид, Гадаад хэргийн яамны дэд сайд манай улсад зочиллоо. Батлан хамгаалах, аюулгүй байдал, хар тамхи, хууль бус наймаа терроризмын эсрэг тэмцлийн тал дээр бидэнд асар их туршлага байна. Энэ туршлагаа монголчуудтай харамгүй хуваалцмаар байна.

- Та дөрөв дэх удаагаа ирж байна. Хөдөө нутгаар аялж амжив уу?

- Нэг их явж чадаагүй ээ. Тэрэлжид очиж Монголын сайхан байгальтай танилцах боломж гарч байсан. Нэг гоё түүх ярихад, арваад жилийн өмнө АНУ-д батлан хамгаалах чиглэлээр курст сурч байхад нэг монгол залуу байсан. Бид танилцаж сайн найз болсон ч курсээ төгсөөд дахиж уулзаагүй. Нэрийг нь мартаж орхисон байсан. Хоёр жилийн өмнө УБ хотод ирж Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид итгэмжлэх жуух бичгээ барьчихаад гарч ирэхдээ нөгөө найзтайгаа таарч билээ. Тэр Монголын армийн генерал болсон байсан. Их сайхан уулзалт болсон. Монгол найз минь намайг хэд хэдэн газраар авч явсан. Одоо Монгол сэрүүхэн, хүйтэн байна. Гэхдээ би Монгол оронд их дуртай, өвөл ирж үзэхийг хүсч байна.

Колумб нь онгон зэрлэг байгаль, ширэнгэ ойгоороо алдартай улс. Монголчуудыг манай улсад зочилж таньж мэдээсэй гэж хүсч байна. Үзэсгэлэнтэй хот, газар их бий. Картахена хот байна. Испанийн үеийн гоёмсог, уран барилга ихтэй орчин үеийн хот. Габриель Гарсия Маркес нэг хэсэг амьдарч уран бүтээлээ туурвиж байсан хот гэдгээрээ бас их алдартай. Нийслэл Богота хот ч мөн их гоё.

-Габриель Гарсия Маркесийг колумб хүн гэдгийг олон хүн мэддэггүй..?

-Колумб улсад хоёр Нобелийн шагналтан байдаг. Нэг нь Нобелийн уран зохиолын шагналт Габо, нөгөө нь одоогийн Ерөнхийлөгч Мануэл Сантос. Босогчидтой энхийн гэрээ байгуулж, 40 орчим жил үргэлжилсэн дайныг зогсоосныг нь ийнхүү үнэлсэн юм. Габо цэвэр колумб хүн, олон жил Мексикт амьдарсан л даа. Энэ өдрүүдэд Улаанбаатар хотод Колумбын хоёр киног үзүүлэх гэж байна. Колумбын байгаль, ургамал, амьтны дэндүү баян, хосгүй гайхамшгийг харуулсан киног танилцуулна. Мөн суут Габриель Гарсия Маркесийн тухай сонирхолтой баримтат киног монголчуудад үнэ төлбөргүй үзүүлэх юм. Монголчууд Габог тун сайн мэддэг. Суут зохиолчийг илүү сайн танилцуулах, түүний талаарх нэртэй хүмүүсийн санаа бодлыг сонсох боломж гарч ирж байгааг дуулгахдаа таатай байна. Эцэст нь, Колумб нь сайн хөгжсөн, хүчтэй эдийн засагтай, аюулгүй, үзэсгэлэнтэй бүсгүйчүүд, сайн хөлбөмбөгчидтэй, сайн хүмүүстэй улс шүү гэдгийг дахин хэлмээр байна. 

Пакистанд цагдаагийн хэсэг рүү халджээ

Пакистаны Кветта хотод зэвсэглэсэн этгээдүүд цагдаагийн сургууль руу дайрсны улмаас 59 хүн амь үрэгдээд байна. Цэргүүд, тусгай албаныхан ирж ширүүн байлдсаны эцэст сургуулийг босогчдоос чөлөөлж чаджээ. Шархдаж гэмтсэн хүний тоо зууг давжээ. Кветта дахь цэргийн сургуульд 500 орчим сонсогч суралцдаг аж. Балмад этгээдүүд сургуулийн байр дайран орж ирэхдээ автомат буугаар галлаж дотогшоо нэвтэрчээ. Буудалцаан, дэлбэрэлт хоёр цаг гаруй үргэлжилсэн аж. Амь үрэгдсэн хүмүүсийн ихэнх нь сонсогчид хэмээн Пакистаны армийн төлөөлөгч Шер Афган ярилаа. Халдлагыг Пакистанд нөлөө бүхий “Лашкар-э-Жангви” бүлэг үйлдсэн хэмээн таамаглаж байна. Балужистан мужийн нийслэл Кветта хот нь салан тусгаарлагчид, босогчид ихээхэн холхидог газар юм. Өнгөрсөн наймдугаар сард тус хотод дэлбэрэлт болж 88 хүн амиа алдаж байв.

Twitter 300  ажилтнаа цомхотгоно

Twitter компани цомхотгол явуулж ажилтнуудынхаа найман хувийг халахаар зэхэж байна хэмээн Bloomberg агентлаг уламжлав. Ойролцоогоор 300 орчим хүн ажилгүй болох аж. Twitter-ийг үндэслэгч Жек Дорси нэг жилийн өмнө компанийн тэргүүнээр эргэж ирэхдээ мөн томоохон цомхотгол хийж байсан билээ. Тус компанийн гуравдугаар улирлын тайлан тооцоо гарсны дараа цомхотгол хийгдэнэ хэмээн мэдээлж байна. Нэг зурвасыг 140 тэмдэгтэд багтаах ёстой олон нийтийн харилцааны энэхүү сүлжээ 2006 онд бий болжээ. Facebook сүлжээний дараа орох Twitter компанийн хөрөнгийг Forbes сэтгүүл 12 тэрбум доллар хэмээн үнэлж байв.

Жастин Бибер фэнүүддээ гоморхов

Канадын дуучин Жастин Бибер өнгөрсөн амралтын өдрөөр Английн Манчестер хотод ирж концертоо толилуулав. Гэвч тэрээр концертоо дуусгалгүй микрофоноо шидэж тайзны араар оржээ. Гэвч хэсэг хугацааны дараа эргэн гарч ирээд концертоо хаяж гарснаа тайлбарласан юм. Дууны завсраар фэнүүд нь дуугүй байж чадалгүй тасралтгүй орилж хашгирсаар байсанд тэрээр гомдож бухимдсан аж. “Дуу дуусчихаад байхад та нар орилолдсоор байсан. Би юм ярих гэхээр та нар хашгиралдаад байсан. Би одоо дахиж ярихгүй” хэмээн уурлажээ. Үүнийг нь сонссон фэнүүд нь бас бухимдан хашгирч, шүгэлдэж бөөн шуугиан дэгдсэн юм. Жастин Бибер анх удаа шүтэн бишрэгчидтэйгээ муудалцаж буй нь энэ биш. Сарын өмнө болсон нэг тоглолт дээр тэрээр мөн фэнүүддээ хандаж “Та нар дуугаа аядаач” хэмээн хашгирч уурыг нь барж байсан билээ. 

Бранжелина дундын эзэмшлийн хөрөнгөө худалдана

Холливудын хамгийн зартай хос хоёр тийш болсон талаарх дуулиан үргэлжилсээр байна. Жүжигчин Брэд Питт, Оскарын шагналт Анжелина Жоли нар 2012 онд Франц дахь Миравал эдлэнг 60 сая доллараар худалдан авч, 2014 оны наймдугаар сарын 23-нд тэнд нүргээнтэйхэн хуримаа хийж байсан билээ. Сэтгэл нь нэгэнт эргэсэн үзэсгэлэнт Жоли болон Брэд Питт нар энэхүү эдлэнгээ “үгүй хийх”-ээр үл хөдлөх хөрөнгийн газарт хандаад байна. Тэд хамтын, дундын гэсэн тодотголтой бүхнээ зарж үрэхээр шийдсэн бололтой. 500 га талбайг хамрах Миравал эдлэнд XVII зуунд хамаарах харш байдаг. Том, жижиг 35 өрөөтэй энэхүү дээд зэрэглэлийн тансаг ордонд Pink Floyd хамтлаг The Wall цомгийнхоо бичлэгийг хийлгэж байжээ.

Питт-Жолигийн гэр бүл Миравал эдлэндээ ирж амардаг байсан юм. Энд 2014 онд хуримаа хийсний дараа 2008 оноос эхлэн үе үе ирж цагийг өнгөрөөдөг байв. Тус эдлэн нь оршин суух бүсээс гадна 30 га усан үзмийн тариалантай. Бранжелина эдлэнгийнхээ усан үзмээр өөрсдийн нэртэй улаан дарс үйлдвэрлэдэг байжээ. Одоо тэндээс нэг ургац хурааж тэдний нэртэй дарс гаргаад дахиж хийхгүй хэмээн Paris Match сэтгүүл мэдээлэв. Салах үйл явц үргэлжилсээр буйн хажуугаар таагүй мэдээлэл ч хөврөх болов. Брэд Питт Францаас Лос-Анжелес руу нисч байхдаа хүү Маддокстойгоо эвгүй харилцаж зодсон гэх нэргүй гомдлыг Холбооны мөрдөх товчоо шалгаж байна. Мөрдөн байцаагчид Жоли болон хүүхдүүдээс нь энэ талаар гурван цагийн турш мэдүүлэг авсан юм. Мөн цуутай хосын экс бие хамгаалагч нар тэдний зарим нууцыг дэлгэж эхэлжээ. Армид 27 жил алба хашсан экс британи цэрэг Марк Биллинхам Бранжелинагийн хамгаалалтын албаны даргаар хоёр жил ажилласан юм. Тэрээр “Брэд Питт хүүхдүүдээ нэг их анхаардаггүй, цаг зав зарцуулдаггүй байсан. Бие хамгаалагч нар нь л хүүхдүүдийг нь ийш тийш хүргэж, харж ханддаг байсан. Миний хувьд би тэдний албан ёсны бус эцэг шиг нь л байсан. Ер нь бол хүүхдүүдийг нь хэн нэгэн этгээд хулгайлах, барьцаалах вий л гэж айдаг байлаа. Баргийн хүнийг тэдэнд ойртуулахгүй шүү. Хүүхдүүдийг нь ийш тийш нь зөөх ажлыг би л хийдэг байсан” хэмээн хэвлэлд ярьжээ. НҮБ-ын сайн санааны элч Анжелина Жоли Малибуд 27 сая доллараар худалдаж авсан байшин, эдлэн газраа өөрийн хяналт шалгалт дор засуулж, шинэчилж байна. Тэрээр зургаан хүүхэдтэйгээ тэнд амьдрахаар шийдээд байгаа билээ.

Гоо сайхны бүтээгдэхүүнийг амьтан дээр туршихыг хориглоно

Хүнд зориулан үйлдвэрлэж буй гоо сайхны бүтээгдэхүүн болон түүнд орж буй зарим бодисыг амьтан дээр туршихыг хориглосон орнуудын жагсаалтад Тайвань нэгдэж байна. Энэ хориг тус арал дээр 2016 оноос эхлэн хэрэгжиж эхлэх юм. Humane Society International байгууллага амьтдыг “туршилтын туулай” болгохыг эсэргүүцэж дэлхий даяар #BeCrueltyFree кампанит ажил өрнүүлж нэг тэрбум 700 сая хүний дэмжлэгийг хүлээгээд байна. Амьтадтай харгис ширүүн харилцахаас сэргийлэх нийгэмлэгээс (SPCA - Society for the Prevention of Cruelty to Animals) явуулсан судалгаагаар, Тайвань арлын оршин суугчдын 69.2 хувь нь дээрх шийдвэрийг дэмжиж байгаа аж. Иргэдийн 76.5 хувь нь “Амьтад хүний гоо сайхын өмнөөс зовох ёсгүй” хэмээн үзэж байна. “Хэдийгээр амьтдад харгис, зэрлэг хандах явдлыг тайвань иргэд буруутгаж байгаа ч харамсалтай нь тэд амьтад дээр туршсан гоо сайхны бүтээгдэхүүнийг хэрэглэсээр байна. Гадаадаас их оруулж ирж байна. Бидний кампанит ажил үргэлжилнэ. Ийм бүтээгдэхүүнийг импортлохыг хориглох хүртэл нь тэмцэнэ” хэмээн Humane Society International байгууллагын төлөөлөгч ярилаа.

Гоо сайхны бүтээгдэхүүний хамгийн том зах зээл болох Европын холбоо, Норвеги, Израиль, Энэтхэг, Шинэ Зеланд, Өмнөд Солонгос, Турк, мөн Бразилийн хэд хэдэн муж бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх явцад амьтад дээр туршилт явуулахыг бүхэлд нь, эсвэл хэсэгчлэн хориглоод байна. АНУ, Канад, Австрали, Аргентин улс дээрх жагсаалтад нэгдэхээр зэхэж байгааг Humane Society International байгуулагаас мэдэгдлээ. 

Хэзээ ч бөхөшгүй, итгэмээргүй, гайхалтай хайрын түүх

Ди Каприо мөнгө угаах гэмт хэрэгт холбогджээ

АНУ-ын хууль хяналтын байгууллага өнгөрсөн долдугаар сард нэгэн хэргийн үзүүрээс атгаж мөрдлөг, шалгалт явуулж эхэлсэн юм. 2014 онд Мартин Скорсез найруулж, Леонардо ди Каприо гол дүрд нь тоглосон “Уолл Стритийн чоно” киноны санхүүжилтын асуудал ажээ. Уг киног мафийн хууль бус хэдэн сая доллараар санхүүжүүлж бүтээсэн байж болохыг мөрдөгчид олж мэдсэн бөгөөд энэ хэрэгт Ди Каприогийн найз, бизнесийн түнш Риза Азиз (АНУ-ын продюсер, Red Granite Pictures студийг үндэслэн байгуулагч), Малайзын санхүүгийн мэргэжилтэн Жо Лоу нар холбогдоод байна. Холливудын од Леонардо Ди Каприо ч киноны санхүүжилтэд хувь нэмрээ оруулж байсан юм. Хууль зүйн департамент малайз бизнесмэний АНУ-д оруулсан актив, Нью-Йорк, Калифорни дахь янз бүрийн үл хөдлөх хөрөнгийг царцаагаад байна. Мөн “Уолл Стритийн чоно” киног гаргахыг хоригложээ. Олон жилийн хүлээлтийн дараа Оскар авсан Холливудын алдарт жүжигчин ийнхүү анх удаа гэмт хэрэгт нэр дурдагдаж байна. Тэрээр мөдхөн энэ хэрэгт холбогдолгүй гэсэн албан ёсны мэдэгдэл гаргахаар зэхэж байгааг өмгөөлөгч нь хэлжээ.  

Хятадууд Байгаль нуурын аялал жуулчлалд хөрөнгө оруулалт хийнэ

Хятадын хэд хэдэн компани, бизнесмэн ОХУ-ын Байгаль нуур дахь аялал жуулчлалын төсөлд 11 тэрбум долларын хөрөнгө оруулалт хийхээр боллоо хэмээн Оросын “Гранд Байкал” аялалын компанийн хэвлэлийн албанаас уламжлав. “Гранд Байкал” компани Хятадын хөрөнгө оруулалтын томоохон корпорацын нэг “Чунзинсинь”-тэй хамтран ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зуржээ. Хятадын талын олон тэрбум долларын хөрөнгө оруулалтын төсөл дэлхийн цэнгэг усны нөөцийн 40 хувийг дангаараа бүрдүүлдэг үзэсгэлэнт Байгаль нуурыг дэлхийн хэмжээний, орчин үеийн аялал жуулчлалын бүс болгох эхлэлийг тавьж байгааг Оросын компанийн захирал онцолсон юм.

Төслийн хүрээнд аялал жуулчлалд зориулсан зочид буудал, барилга байгууламж, мөн эдгээрийг холбосон зам тээврийн дэд бүтцийг бий болгох ажээ. Байгаль нуурыг зорих аялагч, жуулчдын урсгал эрс нэмэгдэх нь баталгаатай боллоо хэмээн хэвлэлүүд мэдээлж байна. Шанхайн хамтын ажиллагааны байгууллага дээрх төслийг сонирхож, дэмжиж буйгаа илэрхийлсэн аж. Байгаль нуурыг дэлхийн томоохон аялал жуулчлалын төв болгох төсөлд эдийн засаг-хөрөнгө оруулалтын таатай, давуу орчинг бүрдүүлж, зохих хөнгөлөлт эдлүүлэх боломжийг тус байгууллаг судалж байгаа юм. Хятадын аялал жуулчлалын холбоо нэг жилд Байгалт нуурт зочлох хятад жуулчдын тоог нэг саяд хүргэх зорилт тавьж буйгаа өнгөрсөн тавдугаар сард зарласан билээ. Эрхүү мужийн Аялал жуулчлалын агентлагаас гаргасан мэдээллээр, 2015 онд 180 мянган гадаадын жуулчин Байгаль нуурт ирж амарчээ. Улс орноор авч үзвэл, Хятад КНР 42.3 хувь, Герман 19.2, Монгол 11.9, Өмнөд Солонгос 6.6, Франц 5.1, АНУ 4.4 хувьтай байна. Харин Байгаль нуурт ирж амардаг орос иргэдийн тоо жилд нэг саяыг давдаг ажээ. ОХУ дахь аялал жуулчлалын хамгийн сайхан газрыг санал асуулгаар тодруулахад Калининград мужийн Куршкийн хошуу манлайлж, Байгаль нуур удаалж байв. 

Алеппод дахин байлдаж эхэллээ

Сирийн Алеппо хотод зарласан “хүмүүнлэгийн гал зогсоолт” дуусч дайн, байлдаан эргэн сэргэлээ хэмээн Британид төвтэй Сирийн хүний эрхийн байгууллагаас мэдэгдлээ. Гал зогсоосон хугацаанд бүслэгдсэн хотын иргэдэд хүмүүнлэгийн тусламж хүрээгүй аж. Байлдааны талбар болоод байгаа хотын баруун өмнөд хэсэгт агаараас цохилт өгч, Алеппо хот орчимд босогчид болон Засгийн газрын цэргүүдийн хооронд ширүүн тулаан өрнөж байна хэмээн мэдээлж байна. НҮБ аюулгүй байдлын үүднээс тус хотоос шархадсан хүмүүсийг зөөх ажлаа хойшлуулжээ. Орос, Сирийн Засгийн газар гап зогсоолтыг ашиглаж хотыг орхин гарахыг иргэдэд уриалж байсан ч тийм боломж гарсангүй. Цагийн сайханд Сирийн худалдаа, аж үйлдвэрлэлийн томоохон хот байсан Алеппо 2012 онд эхэлсэн иргэний дайны улмаас сүйрчээ. Сирийн Ерөнхийлөгчийг дэмжигч хүчнүүд хотын баруун хэсгийг хянаж байгаа бол, нөгөө хэсгийг босогчид хяналтдаа байлгаж байна.

Дүрвэгчид үймээн дэгдээв

Францын Кале хот дахь дүрвэгсдийн хуаранд үймээн дэгдэж цагаачид, цагдаа нарын хооронд мөргөлдөөн гарчээ. Цагаачид цагдаа нар руу чулуу, лонх шидэж, цагдаа нар эсэргүүцлийг тараах утаа ашигласан аж. Кале дахь хуаранг өнөөдрөөс эхлэн буулгах юм. Зарим хүүхдийг Их Британи руу илгээнэ. Бусдыг нь Францын өөр хотуудад тараан байрлуулах юм. Калед байрлаж байсан хүүхдүүдийн эхний хэсгийг хэд хоногийн өмнө Британид авчирчээ. Британид хамаатан садан нь амьдардаг 39 хүүхдийг өнөөдөр хүргэж өгөхөөр болов. Кале дахь дүрвэгсдийн хуаранд Ойрхи Дорнодоос ирсэн долоон мянга гаруй цагаач амьдарч байгаа юм.

Д.Трамп Ерөнхийлөгчийн эхний 100 хоногийн төлөвлөгөөг танилцуулав

АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд өрсөлдөж байгаа Дональд Трамп ялалт байгуулсан тохиолдолд эхний 100 хоногт хийж гүйцээх ажлаа танилцуулжээ. Тэрээр Цагаан ордны экс ажилтнуудын лоббийг хязгаарлаж, Конгрессын гишүүн, сенатчдын бүрэн эрхийн хугацааг багасгана хэмээн мэдэгдлээ. Мөн НҮБ-ын цаг агаарын өөрчлөлтийн хөтөлбөрт хөрөнгө мөнгө хандивладгийн болиулж энэ хөрөнгийг АНУ-ын дэд бүтцийн салбарт зарцуулна хэмээн онцлов. Үүнээс гадна, Бүгд найрамдах намын нэр дэвшигч хоёр сая цагаачийг нутаг руу нь буцаана хэмээн хэлжээ. Тэрээр мөн өөрийг нь шалиг, зүй бус үйлдэл гаргасан хэмээн ярьж байгаа бүх эмэгтэйг шүүхэд өгнө хэмээн мэдэгдлээ. Одоогоор арван эмэгтэй Трампыг зүй бус авирласан, эргүүлж хоргоосон хэмээн гомдоллоод байгаа ч Трамп “Тэд бүгд худал ярьж байна. Тийм юм огт болоогүй” хэмээн мэдэгдэж байна. 

Азийн хаант засаглал: Аз жаргалын индексээс нефтийн доллар хүртэл

Саявтархан Тайландад арав гаруй төрийн эргэлт, 19 Үндсэн хуулийн нүүр үзсэн 88 настай хаан Пумибол Адуладей өөд болсноор дэлхий нийтэд Ази дахь хаант засаглалуудыг эргэн нэг сануулсан юм.

Бутан: Аз жаргалын индекс

1907 оноос хойш Ванчигийн удмынхны хаанчлал дор явж ирсэн Бутан улс дэлхийн хамгийн аз жаргалтай улс гэсэн тодотголтойгоор Хималайн өндөр уулсын дунд оршиж байна. Бутаны дөрөв дэх хаан Жигмэ Сэнгээ Ванчиг 1972 онд Дотоодын нийт аз жаргал хэмээх ойлголтыг бий болгож, эдийн засгаас бусад салбарт ч адил ач холбогдол өгөх ёстой хэмээн үзэх болжээ. Аз жаргалын индекс нь дөрвөн тулгууртай байх ёстой гэж үзэв. Сайн засаглал, нийгэм-эдийн засгийн тогтвортой хөгжил, соёл уламжлалаа хадгалах, байгаль, хүрээлэн буй орчноо хамгаалах. 2006 онд Жигмэ Сэнгээ хаан ширээгээ хүү Жигмэ Хэсар Намжилд шилжүүлэв. Хоёр жилийн дараа Бутан улс анхны ардчилсан Үндсэн хуулиа баталлаа.

Бруней:

Нэг хүнд ногдох орлогоороо (79 мянга 508 доллар) дэлхийд дээгүүр ордог Бруней улсад байгалийн хий, нефть харамгүй заяажээ. Бурнейн султанат улс XIV зуунд байгуулагдаж байсан ч 1984 онд Их Британийн колониос чөлөөлөгдсөнөөс хойш Хассанал Болкиах гэсэн ганц хаантай явж ирлээ. Болкиах ч сайн удирдагч ажээ. Forbes сэтгүүлд бичсэнээр, түүний хаант улс нь тун хүчирхэг эдийн засагтай бөгөөд хааны хувийн хөрөнгө чинээ 20 тэрбум долларт хүрчээ. Хааны эрүүл мэнд сайнгүй байсан ч ордон доторх хэрүүлд оролцоход нь нөлөөлөөгүй юм.

Хассанал, түүний дүү, хунтайж Жефри Болкиах нар улс орны хөрөнгө мөнгөнөөс болж маргалдан хаан Хассанал дүүгээ огцруулсан ч маргаан дууссангүй. Жефри 1986-1997 онд Сангийн сайд байхдаа улс орны нефть, хийн нөөцийг хяналтдаа авчээ. Тэрээр хааны шийдвэрээр огцорсон ч байгалийн баялагийн орлогоос асар их мөнгийг гадаад руу гаргасан байв. Өнөөдөр Засгийн газар хунтайжийн зувчуулсан мөнгийг эргүүлэн олж авахаар хөөцөлдөж байна.

Камбож:

ЮНЕСКО-гийн экс элчин сайд Нородом Сиамони өнөөдөр Камбожийн хаанаар сууж байна. Тэрээр 2004 онд хаан ширээнд заларчээ. Түүний эцэг Нородом Сианук өнгөрсөн зууны Азийн нэгэн чухал зүтгэлтэн, нөлөө бүхий хүн байсан билээ.

Малайз:

Малайзын тохиолдол бол онцгой. Тус улсад хааны сэнтийг үе залгамжлуулдаггүй, харин ээлжлэх зарчимтай байдаг. Есөн мужийн захирагчдаас таван жилд тутамд хааныг сонгож ээлжлэн төрийн тэргүүнд зална. Камбожид эрт дээр үеэс ийм уламжлал байжээ. Өнөөгийн хаан Абдул Халим нь Кедах мужийн захирагч юм. Дараагийн хаанаар Келантан мужийн захирагч V Мохаммед тодроно. Хаанд тийм их эрх мэдэл байхгүй, бараг бүх эрх мэдэл Ерөнхий сайд болон парламентад байдаг ч хаандаа ихэд хүндэтгэлтэй ханддаг аж. Хаан нь лалын шашны тэргүүн юм.

Япон:

Японы эзэн хаан Акихито өнгөрсөн наймдугаар сард “Миний эрүүл мэнд улам муудаад байвал би төрийн тэргүүний үүргээ биелүүлэхэд улам л хэцүү болно” хэмээн мэдэгдсэн юм. Тэрээр хаан ширээнээс татгалзах талаар дуугараагүй ч энэ нь хааны сэнтийг шилжүүлж өгөх гэж байна гэсэн сэтгэгдэл төрүүлсэн билээ. Хунтайж Нарухито хаан ширээг залгамжилж авах өдөр холгүй байна хэмээн зарим хүн үзэж байна. Нарухито 56 настай. 

“Тахлын үеийн дурлал” монгол хэлнээ

Монголчуудын сайн танил, Нобелийн шагналт Габриель Гарсия Маркесийн “Тахлын үеийн дурлал” (“El Amor en los tiempos del colera”) романыг монгол уншигчид эх хэл дээрээ унших боломжтой боллоо. Энэ нь Колумбын алдарт зохиолч Маркесийн хоёр оргил бүтээлийн (нөгөө нь мэдээж “Зуун жилийн ганцаардал”) нэг юм. Нэрт зохиолч, “Зуун жилийн ганцаардал” чинь үлгэр, домгийн ч юм шиг сонин зохиол. Би “Тахлын үеийн дурлал”-даа илүү хайртай. Тэнд хамгийн агуу, хамгийн гоё хайрын тухай өгүүлдэг. Би энэ номоо ахин дахин сөхөж харах дуртай” хэмээн 1995 онд TVE телевизэд ярилцлага өгөхдөө онцолж байв. 1985 онд төрсөн энэ ном дэлхийн олон хэл дээр хэвлэгдэж бестселлер болсон билээ.

“Тахлын үеийн дурлал”-ыг испани хэлний орчуулагч Б.Нямдорж монгол хэлнээ хөрвүүлжээ. Тэрээр Габогийн “Гунигт янхнуудаа дурсахуй”, “Цайлган Эрендира” романыг эх хэлнээс нь орчуулж байсан юм.

Жулиан Ассанж интернэтгүй болжээ

Лондон дахь Эквадорын элчин сайдын яаманд байгаа Wikileaks сайтыг үндэслэгч Жулиан Ассанжийн интернэтэд орох эрхийг хаасан гэдгийг Эквадорын эрх баригчид баталлаа. “Сүүлийн үед Wikileaks сайтад АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн кампанит ажилд нөлөөлж болохуйц мэдээ материал нийтлэгдэж байна. Эквадор улс бусад улсын хэрэгт оролцохгүй, сонгуулийн үйл явцад нөлөөлөхгүй гэсэн байр суурьтай байна” хэмээн тус улсын Гадаад хэргийн яамны мэдэгдэлд онцолжээ. АНУ-ын дарамт шахалтаар Ассанжийн интернэтэд орох эрхийг хассан гэдэг мэдээллийг тэд няцаасан байна. АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд дэвшиж байгаа Хиллари Клинтонтой холбоотой материал нийтлүүлэхгүй байхыг Төрийн нарийн бичгийн дарга Жон Керри Эквадор улсаас хүссэн гэсэн мэдээлэл түгсэн юм. Хиллари Клинтоны АНУ-ын тэргүүлэх банкируудын өмнө хийсэн хаалттай илтгэлийг Wikileaks нийтэлсэн билээ. Экадор улс Ассанжид улс төрийн орогнол олгох шийдвэр дээрээ хэвээр байна.

Конгод 16 хүн амиа алдлаа

Ардчилсан бүгд найрамдах Конго улсад үндэстэн хоорондын мөргөлдөөн гарч 16 хүн амь насаа алдлаа. Тус улсад тансаг хэрэглээнд тооцогддог өт авгалдайн худалдаанд хэд хоногийн өмнө татвар ногдуулсны улмаас мөргөлдөөн үүсчээ. Өт авгалдай худалддаг хүмүүс татвар төлөхөөс татгалзаж, татвар авахаар ирсэн луба омгийн хэд хэдэн хүмүүсийн аминд хүрсэн аж. Луба омгийнхон хариу довтолж пигмей омгийн 13 хүнийг алжээ. Конго улсад 10 см урт хар өтийг хоол хүнсэнд өргөн хэрэглэдэг. Тэдгээрийг модноос түүж буцалгаж, шарж хүнсэнд хэрэглэдэг ажээ. Өт авгалдай түүх ажлыг пигмей овгийнхон хийдэг бөгөөд тэдний орлогын гол эх үүсвэрийн нэг юм.

Хятадын эдийн засаг 6.7 хувиар өсчээ

Хятадын эдийн засаг гуравдугаар улиралд өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 6.7 хувиар өслөө хэмээн тус улсын Статистикийн хорооноос мэдээлэв. Өмнөх улиралтай харьцуулахад дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 1.8 хувиар өсчээ. Жилийн эцэст дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлт 6.7-гоос 7.1 хувьд хүрнэ хэмээн эрх баригчид найдаж байна. 2016 оны есдүгээр сарын байдлаар Хятад дахь хөрөнгө оруулалтын өсөлт 9.1 хувьтай байна. Сүүлийн таван жилд тус улс дахь үйлдвэрлэгчдийн үнийн инпекс анх удаа өссөн дүн гарчээ. Хятадын эдийн засагт тодорхойгүй хүчин зүйл их байгаа тул энэ өсөлтийг тогтвортой гэж дүгнэж болохгүй хэмээн эдийн засагчид үзэж байна. 

1.5 сая иргэнийг амьд бамбай болгон ашиглах гэж байна

Өнгөрсөн даваа гаригт өглөөний зургаан цаг болж үүр цайхад “Исламын улс” хэмээн өөрсдийгөө нэрлэсэн лалын босогчдын савраас Мосул хотыг чөлөөлөх ажиллагаа эхэлсэн юм. Ирак цэргүүд, курд дайчид, суннит аймгийн цэргүүд зэрэг 30 мянган эрчүүдээс бүрдсэн арми Нинивийн шаргал хөндийгөөр урагшлан террористуудын лидер Абу Бакр Аль-Багдади 2014 оны зургадугаар сард Халифат улс байгуулан нийслэлээр нь зарласан Мосул хотын зүг давшиж явна. “Давших ажиллагаа маш сайн явж байна. Бид эхний зорилгоо биелүүлэхэд ойрхон байна” хэмээн Иракийн армийн төлөөлөгч Али Далки Мосулаас өмнө зүгт 60 км-ийн зайд орших Аль Каяара бааз дээрээ ярилаа. Түүний батлан хэлж буйгаар, “Исламын улс” бүлэг тун бага эсэргүүцэл үзүүлж байгаа аж. Харин террористуудын зам, байшин, орон сууц, автомашинд тавьсан тэсрэх бөмбөгт тун няхуур хандан урагшилж байна.

Үүр цайхаас хэдэн цагийн өмнө Иракийн Ерөнхий сайд Хайдар Абади зурагтаар ярихдаа 2003 онд АНУ Иракийг эзэлснээс хойшх хамгийн том цэргийн ажиллагаа эхэлж байгааг зарласан аж. Хоёр жил гаруйн өмнө лалын босогчдод эзлэгдсэн Мосул хотыг богино хугацаанд чөлөөлнө гэдэгт Иракийн арми итгэлтэй байна. “Исламын улс” бүлгийнхэн Мосул хотын эргэн тойронд нефть шатаан их утаа гаргаж, утааны цаанаас довтлох тактик баримталж буй бололтой. Гэвч курд дайчдын отряд хэдэн арван лал дайчдыг устгаж амжилттай давшин их утаа гарч буй газарт дөхөж очоод байна. Гэвч хот руу дөхөж ирэх үед “Исламын улс” бүлгийнхний амиа золиослосон довтолгоотой тулгарчээ. Лалын босогчид Мосулын захад ирсэн курд дайчдын эсрэг арав орчим амиа золиослосон довтолгоо зохион байгуулжээ.

Чөлөөлөх ажиллагааны эхний хоёр өдөр жихадистуудын хяналтад байсан эхний тосгон, суурингуудыг Иракийн талд эргүүлэн аваад байна. Курд дайчид найман хориглолт, бэхлэлтийг чөлөөлж чаджээ. Иракийн Курдистаны автономит мужийн тэргүүн Масуд Барзанийн батлан хэлж буйгаар, “Исламын улс” бүлгийн мэдэлд байсан 200 км кв тариалангийн нутгийг ирак болон курд цэргүүд эзэлч авсан байна. Нинивийн хөндийгөөр дайны бөмбөр нижигнэж байх хооронд Багдадын нисэх онгоцууд “Лалынхны ятгалгад битгий ор, гэртээ үлдэцгээ” гэсэн ухуулах хуудсыг Мосул хот дээрээс агаараас цацжээ. Мосул хотоос ирж буй мэдээгээр, хотын гудамж эл хуль болж, “Исламын улс”-ын дайчид тун цөөн харагдаж байгаа аж. Гэвч жихадист босогчид дайнд бэлтгэсээр байгаа аж. Тэд хаалт, бэхлэлт босгож, Мосулын эргэн тойронд суваг шуудуу ухаж, урваж зугтах гэж оролдсон хэд хэдэн дайчдаа шийтгэн олны өмнө цаазалжээ. Лалын сүмийн чанга яригчаар эрчүүдийг дуудаж байлдааны талбарт ирэхийг тушааж байгаа аж. “Террористуудын байлдааны бүлгүүд Мосул хот орчмын тосгон суурингаас ухарсан. Тэдний зарим нь энгийн иргэдтэй холилдож зугтахын тулд сахлаа хуссан. Мөн иргэдийг амьд бамбай болгон ашиглаад эхэлчихсэн. “Исламын улс” бүлгийнхэн эрт, орой хэзээ нэгэн цагт Мосулын зүүн талаар гарч зугтан Сирийн газар нутаг дээрх Халифатын нийслэл гэгддэг Ракка хотод очих бодолтой байгаа” хэмээн Мосул хотын нэгэн иргэн мэдээлэл дамжуулсан юм.

Гэвч лалынхан тийм амар бууж өгөхгүй бололтой. Зургаан мянга орчим лалын жихадист дайчин хаалт бэхлэлтээ босгон чөлөөлөгчидтэй тулахаар хүлээж байна. “Иракийн хоёр дахь том хотыг чөлөөлөх ажиллагаа хэдэн долоо хоног, магадгүй тэрнээс илүү хугацаагаар үргэлжилж магадгүй. Тулалдаан удаан үргэлжилж магадгүй ч ирак цэргүүд үүнд бэлэн байгаа. Бид ч дэмжих болно” хэмээн олон улсын цэргийн хүчний командлагч, америк генерал Стивен Таунсенд анхаарууллаа. “Исламын улс” бүлэг нисэх хүчин довтлохгүй хэмээн үзэж лалын сүмүүдэд зэр зэвсгээ хадгалж буй бололтой. Мөн Иракийн цэрэг, танкууд Мосул хотын гудамж руу нэвтрэх үед тус бүс нутагт амьдардаг 1.5 сая иргэнийг амьд бамбай болгон ашиглаж магадгүй байгааг НҮБ анхааруулсан билээ. 

Мадонна Арын нүүрт шүү

Шоронд болсон мөргөлдөөнд 25 хоригдол амиа алджээ

Бразилийн хойд хэсгийн Боа-Вишта хотын шоронд хоёр бүлэглэлийн хооронд мөргөлдөөн гарсны улмаас 25 хоригдол амь насаа алджээ. Долоон хүн толгойгоо тасдуулж, зургаан хүн амьдаараа шатсан хэмээн орон нутгийн хэвлэл мэдээлэв. Хэдэн хоригдол шоронгийн нөгөө хэсэг рүү нэвтэрснээр зодоон эхэлсэн аж. Үймээнийг далимдуулсан хоригдлууд эргэлтээр ирсэн 100 орчим хүнийг барьцаанд авсан ч тэднийг суллаж чаджээ. Мөргөлдөөнд оролцсон хоригдлууд хутга, модоор зэвсэглэсэн байсан хэмээн гэрчүүд мэдүүлж байна. 740 хүний багтаамжтай шоронд 1400 орчим хүн хоригдож байсан юм. Бразил улс хоригдлынхоо тоогоор дэлхийд дөрөвдүгээрт ордог. Тус улсын шоронгуудад 600 мянга орчим хүн хоригдож байна. Олон шорон үнэн хэрэгтээ гэмт бүлэглэлүүдийн хяналтад байдаг ажээ.

Амьтны хүрээлэнгийн хулсны баавгай 38 наслаад өөд болов

Хонконгийн амьтны хүрээлэнд амьдарч байсан Цзя-Цзя хэмээх панда 38 насандаа өөд болжээ. Хүний эрхэнд орсон хулсны баавгайнуудаас хамгийн урт насласан энэ амьтан сүүлийн хоёр долоо хоногийн турш бие нь муудаж, хоол идээгүй юм. Хонконгийн далайн цэцэрлэг дахь хүрээлэнд амьдарч байсан Цзя-Цзя өнгөрсөн долдугаар сард 38 насны төрсөн өдрөө тэмдэглэжээ. Амьтны хүрээлэн дахь хулсны баавгайнууд дунджаар 25 насладаг нь хүний 114 настай тэнцдэг аж. Цзя-Цзя нас ахих тусам үе мөчний өвчин болон цусны даралтаар шаналж байсан юм. Энэ панда 1978 онд Сычуань мужид төржээ. 1999 онд түүнийг Хонконгт авчирсан бөгөөд зургаан бамбарууш төрүүлсний дөрөв нь одоо ч амьдарч байгаа аж.

Курилийн арлуудыг хамтран удирдахыг санал болгоно

Япон улс Курилийн арлуудыг хамтран удирдах саналыг ОХУ-д тавих гэж байна. Ийм замаар 70 жил үргэлжилж байгаа газар нутгийн маргааныг шийдэж чадна хэмээн Токио үзэж байна хэмээн Японы Nikkei сонинд бичжээ. Японы тал Хабомаи, Шикотан арлыг эргүүлэн авч, Кунашир, Итуруп арлыг хамтран удирдах санаатай байна. Энэ асуудлаар Москватай тохиролцоонд хүрнэ гэдэгт Токио итгэлтэй байгаа аж. Ерөнхий сайд Шинзо Абэ арванхоёрдугаар сарын 15-нд ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путинтэй уулзахдаа энэ асуудлыг хэлэлцэхээр зэхэж байна. Япон улс өөрсдийн иргэдээ Курилийн арлуудад визгүй зорчуулах тохиролцоонд хүрнэ хэмээн найдаж байгаа юм. Ингэснээр Курилийн арлууд дээр эдийн засгийн хамтарсан үйл ажиллагаа явуулах эхлэлийг тавина хэмээн үзэж байгаа аж.

НҮБ Мосулыг чөлөөлөх ажиллагаанд санаа зовж байна

Иракийн Мосул хотыг террорист “Исламын улс” бүлгээс чөлөөлөх цэргийн ажиллагаа тус бүс нутгийн 1.5 сая иргэний аюулгүй байдалд заналхийлж байна хэмээн НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын хүмүүнлэгийн асуудал хариуцсан орлогч Стивен О'Брайен мэдэгдлээ. Мосулын иргэд хоёр талын буудалцаанд оногдох, мэргэн буучдын бай болох аюул байгаа аж. Мөн хэдэн арван мянган ирак охид, хөвгүүд, эмэгтэй, эрэгтэй хүн бүслэлтэд орж, эсвэл амьд бамбай болон хувирч болзошгүй байгааг НҮБ санууллаа. Иракийн Ерөнхий сайд Хайдер аль-Абади хойд хэсгийн Мосул хотыг “Исламын улс” бүлгийн алан хядагчдаас чөлөөлөх ажиллагаа эхэлснийг зарласан юм. Энэ ажиллагаанд Пентагон туслахад бэлэн гэдгээ илэрхийлжээ. 

Мадоннагийн охин 20 хүрлээ

Попын хаан Мадоннагийн охин Лурдес Мария 20 нас хүрчээ. Нэрт дуучин охиныхоо төрсөн өдөрт зориулж Instagram-аар илгээсэн мэндчилгээндээ “Баяр хүргэе, бяцхан гүнж минь. Чи нэгэн од гэдгээ бүү мартаарай” гэжээ. Мадонна охиноороо бахархдаг гэдгээ илэрхийлээд тэрхүү жаргалтай он жилүүдээд эргэн дурсахын тулд бага насных нь зургийг тавьсан байна. Мадоннагийн том охин багаасаа моодны ертөнцөд хөл тавьж, 13 настайдаа ээжийнхээ хамтаар Material Girl хэмээх хувцасны брэнд гаргаж байв. Лурдес саяхан Британийн загвар зохион бүтээгч Стелла Маккартнийн “Pop” хэмээх үнэртэй усны сурталчилгаанд тоглож жүжиглэх авьяастай гэдгээ харуулжээ. Тэрээр хөгжим, театр, урлагийн чиглэлээр сурч байна. Мадонна, Кубын бүжигчин Карлос Леон хоерын харилцаанаас Лурдес мэндэлжээ. Дараа нь нэрт дуучин Британийн продюсер Гай Ричитэй гэрлэж хоёр хүүхэдтэй болсон юм.