Феликс Баумгартнер: Үхэхгүй гэдгээ мэдэж байсан болохоор гэрээслэл бичээгүй

 Агаар мандалд 39 км-ийн өндөрт гарч эх дэлхий рүү чөлөөт уналт хийсэн АНУ-ын шүхэрчин Феликс Баумгартнер дэлхийн хамгийн алдартай хүн болжээ. Австрийн “Red Bull” фирм энэхүү хосгүй үсрэлтийг зохион байгуулсан юм. Баумгартнер агаар мандлаас доошоо унаж байхдаа 1342 км/цаг хурдалж гэрлийн хурдыг (1235 км/цаг) гүйцсэн билээ. Испанийн “MARCA” сонин түүнтэй уулзжээ.

-Феликс, та энэ өдрүүдэд юу хийж явна даа. Одоо ч супер баатар болоо биз дээ?

-Лос-Анжелес, Орландо хоёрын хооронд холхиж, телевизийн нэвтрүүлэгт оролцсоор байна. Миний амьдрал их өөрчлөгдлөө. Нисэх буудал, зоогийн газарт хүмүүс намайг таньж, гарын үсэг авч, хамт зургаа авахуулж байна. Үүрийн дөрвөн цагт над руу залгаж, папарацци нар мөрдөн мөшгих боллоо. Ийм л амьдралтай болчихлоо.

-Агаар мандал руу өгсөж байхдаа юу бодож байв?

-Хийж байгаа зүйлдээ маш их төвлөрсөн байлаа. Өмнөх амжилтын эзэн Жо Киттингерийг давж гарна гэсэн зорилготой байсан болохоор өөр зүйлд анхаарлаа сарниулж болохгүй байсан. Бүгдийг хяналтандаа байлгах хэрэгтэй байсан болохоор багаараа бүгдийг сайтар давтаж, нягталж байлаа.

-Та яагаад төлөвлөснөөсөө өмнө шүхрээ нээчихсэн юм бэ. Киттингерийн амжилтыг эвдэж чадсангүй шүү дээ?

-Үгүй ээ, үгүй. Би шүхрээ 1300 метрийн өндөрт нээсэн. Ийм өндөрт нээнэ гэсэн тооцоотой байсан. Бүх юм тооцоолсноор болсон.

-Хамгийн гайхалтай, сэтгэл хөдлөм мөч юу байсан бэ?

-Бүхээгний хаалгыг нээхэд би маш өндөрт гарснаа мэдэрсэн. Эх дэлхийг тэр чигээр нь, бүхлээр харж байлаа. Тэр их өндөрт хүн өөрийгөө асар энгийн гэдгийг мэдэрдэг юм байна. Юун дэлхийн рекорд эвдэх, зөвхөн амьд буцаж очих юмсан л гэж бодогдож байсан.

-Доошоо унаж байхад ямар байсан бэ?

-Түүнийг тодорхойлж хэлэхэд хэцүү. Эхний үсрэлт сайн байсан ч дараа нь 50 секундын турш хяналтгүй болсон мэт эргэлдсэн. Тэр үед бол яг хяналтаа алдсан л даа. Учир нь, эх дэлхий дээр ийм их хурдаар бэлтгэл сургуулилт хийх ямар ч боломжгүй. Дуунаас хурдан үсрэлтийг бид хэзээ ч давтаж байгаагүй. Дараа нь би үсрэлтээ хянаж, зорилгодоо хүрч чадсан.

-Та унаж байхдаа нүдээ анисан уу?

-Үгүй (инээв). Толгой дээр асар их даралт ирж байсныг мэдэрсэн ч нүдээ аниагүй. Зөвхөн нөхцөл байдлыг хяналтдаа авах гэж л оролдож байлаа.

-1000км/цаг хурдтай унаж байхад юу харагдах вэ?

-Цэнхэр тэнгэр харагдаж, бүх зүйлс асар хурдтай өнгөрч байсан.

-Та энэ үсрэлтнээс таашаал авсан уу?

-Дараа нь таашаал авсан. Газарт буугаад, амьд байна гэдгээ мэдээд их баярласан. Яг үсэрч, доошоо унаж байхад юун таашаал авах! Шүхрээ дэлгэж аюулгүй газардах боллоо гэдгээ мэдэх хүртэл маш хэцүү байсан.

-Та гэрээслэлээ бичсэн байсан уу?

-Үгүй. Би үхэхгүй гэдгээ мэдэж байсан болохоор гэрээслэл бичээгүй. Гэрээслэл бичиж үлдээх талаар ер нь бодоогүй юм байна шүү. Энэ үсрэлтэд таван жилийн өмнөөс бэлтгэсэн болохоор сэтгэл зүй сайн бэлтгэгдсэн байсан. Тархи, оюун дотроо энэ үсрэлтийг олон удаа хийгээд байсан даа.

Ажингийн бөлөнцөр

... Саран ажингийн бөлөнцөр нь саяхан хотод орж ирээд буцжээ..., манай базын бөл нь Америк руу сурахаар явсан байна...

Ингэж ярьсан хүнийг ямар арлын хэлээр ярьчихав аа гэж гайхаж магадгүй. Гэтэл энэ маань аялгуу сайхан, баялаг монгол хэл минь ажээ. Орчин үеийн монголчууд монголоороо “ярьж чадахаа” байсны буруутныг хайгаад ч яахав. Хэлж ойлгуулаад, хэрэглэж яриад л хэвшчихье.

Эгч дүү хоёртой суусан эрчүүдийг баз гэдэг, бүгд мэднэ. Харин ах дүү хоёртой суусан хүүхнүүдийг ажин, авьсан гэх бөлгөө. Төрсөн ах дүү Бат, Доржтой суусан Нараа, Сараа хоёр хоорондоо ажин, авьсан. Нараа эгчмэд тул ажин, Сараа нь дүүмэд тул авьсан болой.

Бат, Доржийн хүүхдүүд хоорондоо бөл. Хоёр дахь үеийнх бол бөлөнцөр. Ах дүү, эгч дүүсийн хүүхдүүд хоорондоо хэрхэн тэрсхэн, ойр дотно өсдөг билээ дээ. Бөөсөө хувааж иддэг бөлүүд гэж ярьдаг нь энэ юм.

Манайхан бол “ахын хүүхэд, эгчийн хүүхэд, эгчийн нөхрийн дүүгийнх нь ахын хүүхдийнх нь ахын хүүхэд” гэгчлэн ярьдаг. Сэтгэлгээ нь хумигдаж, ядуурах нь залхуу, бүтээлч бус болгодгийг эрдэмтэд аль хэдийнэ нотолсон. Жишээ нь, дээрх шиг ярихын оронд манай найз Гэрлийн бөл нь Англи явчихаад иржээ гэвэл нөгөөх нь “Аан, Гэрлээгийн ахынх нь дүүгийн хүүхэд Англи яваад ирсэн юм байна” гэж дотроо бодож, оюун тархи нь бага ч болтугай ажиллаж байдаг.

Ингэж л монгол хэлээрээ ярьж сурмаар. Тэрнээс “манай нөхрийн ахтай суусан хүүхний эмээгийнх нь дүүгийн ач Архангайгаас айраг авчиржээ” гэж яриад байвал монгол хэл маань мөхөхийн цондон биз. Зүгээр л “Ажингийн бөлөнцөр Архангайгаас айраг авчиржээ, очиж ууцгаая” л байхгүй юу.

Н.МӨНХЖИН